Sztuczna inteligencja fundamentalnie zmienia europejski rynek infrastruktury cyfrowej. Popyt na pojemność data center przyspieszył się drastycznie w ostatnich latach. Firmy technologiczne inwestują miliardy złotych w europejskie obiekty przetwarzania danych. Trend ten zmieni całą europejską gospodarkę w przyszłej dekadzie zaraz. Europa stoi wobec bezprecedensowego wyzwania infrastrukturalnego związanego z sztuczną inteligencją. Gartner wskazuje, że wydatki na AI wzrastać będą trzydzieści procent rocznie.
Szacunkowy wzrost do sto trzydzieści trzech miliardów dolarów nastąpi w 2028 roku. Taka skala wzrostu wymaga całkowitej przebudowy europejskiej infrastruktury danych. Europejskie data center muszą się przeorganizować dla obsługi gigantycznej mocy obliczeniowej. Technologiczne giganty jak Microsoft, Amazon i Google inwestują tutaj ogromne fundusze. Ich strategie rozbudowy data center działają jako katalizator dla europejskiego rynku. Polska, jako część unii europejskiej, będzie bezpośrednio dotkniętą zmianami technologicznymi.
Zawrotne tempo wzrostu pojemności data center w Europie
Wzrost pojemności data center w Europie zaskakuje wszystkich analityków rynkowych mocno. W roku 2024 operatorzy zwiększyli znacznie średnią pojemność. Wzrost wyniósł trzydzieści trzy megawaty dla nowej infrastruktury tego roku. To dwukrotnie przekracza średnią z roku poprzedniego wynoszącą szesnaście megawatów. Prognozuje się, że w roku 2025 wzrost wyniesie czterdzieści siedem megawatów. Liczby te pokazują, że pojemność potroiła się w zaledwie trzy lata. Dominującą rolę w tym wzroście hiperskali odgrywają świadczący globalnie usługi chmury. Projekty o pojemności stu megawatów lub większej stają się coraz bardziej powszechne. Te wielkie obiekty służą treningowi modeli sztucznej inteligencji. Europejski rynek przyspieszył znacząco wobec tempa wzrostu poprzednich lat. Komisja Europejska postawiła ambitny cel w ramach Planu Akcji „AI Continent”. Zamierza ona potroić pojemność data center Unii Europejskiej w przeciągu pięciu do siedmiu.
Dziewiętnaście lokalizacji AI Factory
Do osiągnięcia tego celu przydzielono dwieście miliardów euro z budżetu europejskiego. Tym samym zaakceptowała Komisja dziewiętnaście lokalizacji dla powstania AI Factory. Siedem początkowych lokalizacji wyznaczono już w grudniu roku 2024. Stanowiły je Finlandia, Niemcy, Grecja, Włochy, Luksemburg, Hiszpania i Szwecja. Dodatkowo sześć nowych lokalizacji zatwierdzone zostały w październiku bieżącego roku. Rozwijającą się infrastrukturę zaobserwować można w Czechach i na Litwie. Ten europejski push konkuruje z inwestycjami podejmowanymi przez Stany Zjednoczone. Firmy takie jak OpenAI, Meta, Amazon i Google ogłosiły zaraz po sobie. OpenAI ujawniła plany budowy europejskiego data center AI w Norwegii. Projekt Stargate w Sztokholmie od firmy Brookfield może kosztować dziesięć miliardów. Jego pojemność wyniesie siedemset pięćdziesiąt megawatów dla obliczeń sztucznej inteligencji. Całe przedsięwzięcie będzie trwało od dziesięciu do piętnastu lat intensywnej budowy.
Energetyczne wyzwania generowania sztucznej inteligencji w Europie
Zapotrzebowanie energetyczne data center rośnie nie mniej szybko niż pojemność. Konsumpcja elektryczności przez data center w Europie wyniosła sześćdziesiąt dwa terawatogodziny. Rocznie stanowi to około dwa procent całkowitego europejskiego zapotrzebowania na prąd. McKinsey przewiduje, że liczba ta wzrośnie do ponad sto pięćdziesięciu terawatogodzin. Do roku 2030 wzrost będzie trzykrotnie większy niż dzisiaj. Taki wzrost trzykrotnie przewyższy dzienne zużycie energii przez europejski sektor. Energochłonność sztucznej inteligencji stanowi centralne zagadnienie w europejskich dyskusjach politycznych. Modele języka takie jak ChatGPT wymagają ogromnych ilości energii podczas treningów. Fazy treningowe mogą trwać tygodniami przy wykorzystaniu tysięcy procesorów graficznych. Goldman Sachs przeprowadziła szczegółowe badanie zapytań połączenia do sieci elektrycznej. Wynika z niego, że w przygotowaniu znajduje się około sto siedemdziesiąt gigawatów. To stanowi około jedną trzecią szczytowego zapotrzebowania na moc europejską elektryczną. Jeśli wszystkie zaplanowane obiekty będą ostatecznie wybudowane mogą zwiększyć zapotrzebowanie. Europejskie zapotrzebowanie na energię wzrośnie o aż sześćdziesiąt procent wzorem.
Pracownicy Goldman Sachs jednak szacują realistyczniej pojemność wybudowaną. Prognoza wynosi dwadzieścia pięć procent wszystkich zaplanowanych projektów data center. Niemcy, jako największa gospodarka europejska, przejawiają najwyższe obciążenie infrastruktury. W roku 2024 konsumpcja osiągnęła cztery przecinek dwadzieścia sześć gigawatów. Zjednoczone Królestwo osiągnęło trzy przecinek sześćdziesiąt dziewięć gigawatów mocy. Francja natomiast zużywa jeden przecinek siedemdziesiąt dwa gigawata dla swoich urządzeń. Te trzy państwa stanowią większość europejskiego zapotrzebowania na energię infrastruktury. Mapa energetyczna Europy znacząco zmieni się w następnych latach. Komisja Europejska ogłosiła nowe regulacje zmierzone do zmniejszenia zużycia energii. Inicjatywa ma wejść w życie w roku 2026 dokładnie. Międzynarodowa Agencja Energetyki prognozuje znaczące zużycie przez europejskie data center.
Big data jako fundament AI i infrastrukturalnego wzrostu
Sztuczna inteligencja bez masywnych zbiorów danych nie jest możliwa w praktyce. Modele językowe wymagają przetworzenia bilionów tokenów informacyjnych podczas fazy treningowej. Każdy token reprezentuje małą jednostkę tekstu przetworzoną przez model Machine Learning. Hiperskali operujący data center przetwarzają obecnie setki trylionów egzekucji modelu. To niewyobrażalna skala operacji wymagająca infrastruktury kilkadziesiąt razy bardziej zaawansowanej. Wszystkie poprzednie generacje data center wydają się prymitywne w porównaniu do teraz. Meta wykorzystała czterdzieści osiem tysięcy procesorów graficznych dla trenowania modelu. Model Llama 3.1 wymaga niezwykłej mocy obliczeniowej do wytrenowania. Każdy procesor graficzny zawiera dziewięćdziesiąt cztery gigabajty specjalizowanej pamięci wideo. Łączna pojemność wyniosła około czterech przecinek pięciu petabajtów danych łącznie. Taka skala wymaga dedykowanych zaawansowanych instalacji data center specjalizujących się tutaj. Infrastruktura ta nie może być dzielona z tradycyjnymi obciążeniami obliczeniowymi wcale.
Środowiska do trenowania AI
Firmy budują teraz całe mega obiekty dedykowane wyłącznie do trenowania modeli AI. Przechowywanie danych w Europie przyspieszyło się w tempie zastraszającym dla środowisk. Nowe rozwiązania magazynowania takie jak rozproszone systemy plików i data lake. NoSQL bazy danych zastępują relacyjne bazy w większości zastosowań praktycznych. Te nowoczesne podejścia pozwalają na obsługę nieskoordynowanych zbiorów informacyjnych ogromnych. Apache Hadoop i Apache Spark stanowią popularne narzędzia przetwarzania zbiorów danych. Technologie te umożliwiają przetwarzanie równoległe na skalę wcześniej niemożliwą do. Przepływ danych przez europejskie data center będzie ogromny. Modele transformacyjne takie jak BERT, GPT oraz warianty generacyjne wyzwalają nowe. Karty przetwarzające grafiki takie jak NVIDIA H100 i A100 stały się. Procesory Tensor takie jak Google TPU uzupełniają ekosystem sprzętu sztucznej inteligencji. Sieci między maszynami muszą transmitować petabajty danych między procesorami w sekundach. Takie wymagania nie istniały dla tradycyjnych data center przeznaczonych na hostowanie.
Topografia wzrostu: nowe regiony i tradycyjne centra
Tradycyjne europejskie huby data center FLAP-D stanowią Frankfurt, Londyn, Amsterdam, Paryż i Dublin. Te miasta dominowały w europejskim landszafcie infrastruktury IT przez całą dekadę. Frankfurt sam konsumuje znaczną część energii dostępnej dla swoich podstacji elektrycznych. Dublin, jako europejskie centrum cloud komputingu dla EMEA, wyczerpuje dostępną pojemność. Irlandia nawet nałożyła faktyczne moratorium na nowe data center w okolicach. Dane wskazują, że data center już pobierają między trzydzieści trzy a czterdzieści. Procentowo stanowi to zużycia elektryczności całkowitej w Amsterdamie, Londynie i Frankfurcie. W Dublinie liczba ta osiąga szokującą wysokość siedemdziesiąt osiem procent zapotrzebowania. Nowe rynki europejskie stają się atrakcyjne dla inwestorów ze względu na energię. Skandynawskie kraje oferują chłodny klimat idealny dla efektywności chłodzenia data center. Norskie hydroelektrownie dostarczają zieloną, tanią energię dla operatorów infrastruktury cyfrowej. Szwecja zaobserwuje wzrost zapotrzebowania na data center wynoszący sto dziesięć procent.
Lepsze węzły elektryczne magnesem na inwestycje
Finlandia, Litwa i Czechy także przyciągają inwestycje dzięki lepszym węzłom elektrycznym. Południowa Europa również buduje nową infrastrukturę gdzie sieci dostarczają mniejszą. Polska pozycja w europejskiej mapie inwestycji data center ma duży potencjał. Polska zawarta została w planie Komisji Europejskiej jako lokalizacja dla AI Factory. Dostęp do sieci energetycznej i dostępność terenów stanowią znaczące atrybuty konkurencyjne. Warszawskie i śląskie regiony mogą stać się nowymi centrami przetwarzania dla AI. Bliskość do zachodniej Europy oraz koszty operacyjne czynią Polskę atrakcyjną inwestycyjnie. Polska zaobserwuje znaczny wzrost zapotrzebowania na specjalistyczną pracę siły roboczej.
Przepływ inwestycji z tradycyjnych hubów do nowych rynków będzie trwać długo. Czasy oczekiwania na połączenie do sieci elektrycznej stanowią kluczowy czynnik decyzyjny. Frankfurt wymaga siedmiu do trzynastu lat na oczekiwanie w kolejce połączenia. To niezwykle długo dla dynamicznie rozwijającego się sektora sztucznej inteligencji. Włochy z czasami połączenia wynoszącymi trzy lata stały się hitem inwestycyjnym. Kraje z szybszą infrastrukturą sieciową mogą przyciągnąć znacznie więcej wzrostu. Dwadzieścia procent więcej wzrostu data center mogą osiągnąć przy szybkim połączeniu.
Wyzwania infrastrukturalne dla europejskiego przyspieszenia technologicznego
Europejski system energetyczny został zaprojektowany dla stabilnego popytu energii. Szybki wzrost zapotrzebowania data center destabilizuje tradycyjne modele planowania energetycznego. Operatorzy sieci przesyłowych nie byli gotowi na takie przyspieszenie w popycie. Duża część europejskiej infrastruktury energetycznej wymaga modernizacji i szybkiej rozbudowy. Czas wymagany do budowy nowych linii przesyłowych wynosi czasami siedem do dziesięciu lat. To stanowi poważną przeszkodę dla szybkiego rozmieszczenia nowych data center w Europie. Dodatkowo dostępność gruntów pod budowę nowych data center w Europie jest ważna. Duże powierzchnie wymagane do budowy gigantycznych hal obliczeniowych stanowią rzadkość terenu. Zagęszczenie zabudowy w tradycyjnych hubów tech czyni niemożliwym rozszerzenie tam zupełnie. Przestrzeń w Skandynawii i Europie Centralnej oferuje lepsze perspektywy dla projektów. Jednak dostęp do energii w tych lokalizacjach pozostaje ograniczony niestety bardzo.
Inwestycje operatorów energetycznych
Operatorzy energetyczni muszą inwestować wcześniej w infrastrukturę przesyłową dla regionów. Wieloletnie data center w Europie realizuje modernizację dla obsługi obciążeń AI. Sześćdziesiąt sześć procent operatorów planuje wymianę co najmniej ćwierć majątku. Dwadzieścia procent operatorów przewiduje zmianę ponad połowy istniejących obiektów. Dzierżawy zawarte dziesięć lat temu wygasają i umożliwiają przebudowę dla AI. Nowoczesne systemy chłodzenia bezpośredniego do chipów zastępują stare rozwiązania chłodzenia. Gęstość obliczeniowa w modernizowanych data center wzrasta dramatycznie dla sztucznej inteligencji. Europejska dostępność specjalistycznej siły roboczej stanowi zagrożenie dla wzrostu. Inżynierowie elektrycy i specjaliści systemów infrastrukturalnych są na rynku, ale szkoleń w liczbach wystarczających dla tempa rozwoju brakuje. Polska inwestuje aktualnie w programy szkoleniowe dla tej brakującej siły roboczej. Firmy technologiczne finansują ośrodki szkoleniowe dla przyspieszenia dostępu talentów. To stanowi element długoterminowej strategii zdobywania zdolności infrastrukturalnych.
Suwerenność cyfrowa jako motyw strategiczny inwestycji europejskich
Unia Europejska zdaje sobie sprawę z zagrożenia wynikającego z zależności od innych. Chiny posiadają około siedemdziesiąt pięć procent globalnej pojemności obliczeniowej do dyspozycji. Stany Zjednoczone dominują w światowych technologiach generatywnych i modelach fundamentacyjnych. Europa natomiast dysponuje tylko około pięcioma procent globalnej pojemności obliczeniowej. Ta asymetria stanowi zagrożenie dla europejskiego bezpieczeństwa ekonomicznego i technologicznego. Plan Akcji AI Continent stanowi odpowiedź polityczną na ten problem geostrategiczny. Budowanie europejskiej infrastruktury obliczeniowej stanie się fundamentem samodzielności technologicznej Europy. Europejskie firmy technologiczne oraz instytucje badawcze wymagają kontroli nad infrastrukturą. Bezpieczeństwo danych europejskich musi pozostać pod europejskim nadzorem i kontrolą. Regulacje takie jak GDPR stanowią już fundamenty dla europejskiego podejścia cyfrowego.
Węzeł strategiczny
Polska, jako członek Unii Europejskiej i NATO, stanowi ważny węzeł strategiczny. Położenie geograficzne Polski umożliwia obsługę rynków zachodniej i wschodniej Europy. Ukraińska agresja rosyjska wzmocniła znaczenie zdywersyfikowanej infrastruktury cyfrowej Europy. Polska staje się strategicznym punktem dla europejskich inwestycji w AI i obiekty. Nowe projekty infrastrukturalne w Polsce wspierają europejskie ambicje technologiczne całkowicie. Inwestycje w infrastrukturę Polski wzmacniają europejski potencjał konkurencyjności technicznej. Europejskie firmy cloudowe takie jak OVH oraz Orange Cloud walczą. Muszą one konkurować z gigantami amerykańskimi oferując lepszą suwerenność danych. Budowanie europejskich data center dla sztucznej inteligencji stanowi szansę dla tych graczy. Przedsiębiorstwa medialne, bankowe i handlowe mogą wymagać europejskich rozwiązań chmury. To otwiera niezbadane dotąd okazje biznesowe dla europejskich przedsiębiorstw technologicznych.
Przyszłość europejskiej infrastruktury cyfrowej w erze sztucznej inteligencji
Prognozowanie przyszłości infrastruktury cyfrowej wymaga zrozumienia wielu zmiennych. Postęp w efektywności energetycznej procesorów może zmienić niektóre wyliczenia szacunkowe. Nowe technologie chłodzenia obiecują znaczące zmniejszenie zużycia energii dla obiektów. Przejście na zasilanie z odnawialnych źródeł energii jest niezbędne. Europa zobowiązana została do osiągnięcia klimatycznej neutralności do roku pięćdziesiątego. Infrastruktura AI musi być zintegrowana z tym widocznym przesunięciem energetycznym. Technologie równoległe trójwymiarowe w chipach mogą zmienić oblicze infrastruktury cyfrowej. Monolit bazy przetwarzania mogą być zastąpione systemami rozproszonymi na szczeblu. Edge computing będzie odgrywał większą rolę w dystrybucji obliczeń europejskich. Europejskie sieci edukacyjne i instytucje badawcze staną się węzłami zbierającymi dane.
Rozwój AI szansą dla Polski
Polska stanowić może węzeł w europejskiej sieci obliczeń rozproszonej dla AI. Alternatywne źródła energii dla data center staną się coraz bardziej powszechne. Małe reaktory nuklearne mogą zasilać hipernowoczesne duże obiekty przetwarzające dane. Solarnie zasilany data center mogą znacznie rozkwitnąć w południowej Europie. Połączenia data center z sieciami Smart Grid umożliwią operację elastyczną. Integracja systemów magazynowania energii stanowić będzie kluczowy element systemu europejskiego. Polska jako kraj o dużym potencjale energetycznym odnawialnym może być niezwykle atrakcyjny. Europejski sektor inwestycji w nieruchomości cyfrowe będzie rósł niewyobrażalnie. Fundusze emerytalne, ubezpieczeniowe i venture capital inwestują agresywnie w data center. Real estate Data Center stanowi nową klasę aktywów dla inwestorów. Polska oferuje atrakcyjne możliwości inwestycji dla firm poszukujących ekspozycji wzrostu.
Podsumowanie
Rozwój sztucznej inteligencji zmienia fundamentalnie europejską infrastrukturę cyfrową. Popyt na data center rośnie eksponencjalnie napędzany przez AI i big data. Unia Europejska inwestuje duże sumy w nową infrastrukturę obliczeniową konkurencyjności. Polska stanowi kluczowy element europejskiej strategii technologicznej i infrastrukturalnej. Przyszłość infrastruktury cyfrowej w Europie będzie zdeterminowana przez rozwiązanie energetyczne. Inwestycje w nową infrastrukturę digital real estate generować będą znaczące zwroty. Europejska niezależność technologiczna zależy od szybkich i inteligentnych inwestycji cyfrowych.
